1393/10/21 یکشنبه
اشاره‌ای کوتاه بر پیامدهای برگزاری رزمایش مشترک محمد رسول الله (ص)
برپایی رزمایش مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران با نام مبارک محمد رسول الله (ص) در شرایط حساس منطقه‌ای و بین المللی دارای پیام‌ها و پیامدهای مختلفی بوده است. پیام اقتدار و صلح از جانب جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای مثبت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... در سطح ملی و بین المللی که برخی از آنها در این مقاله بررسی خواهد شد.
بسم الله الرحمن الرحیم
اقتدار و صلح
اشاره‌ای کوتاه بر پیامدهای برگزاری رزمایش مشترک محمد رسول الله (ص)
نویسنده: رضا جهانفر
برپایی رزمایش مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران با نام مبارک محمد رسول الله (ص) در شرایط حساس منطقه‌ای و بین المللی دارای پیام‌ها و پیامدهای مختلفی بوده است. پیام اقتدار و صلح از جانب جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای مثبت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... در سطح ملی و بین المللی که برخی از آنها در این مقاله بررسی خواهد شد. بررسی رزمایش و پیامدهای مثبت برپایی رزمایش یاد شده، با شناخت انواع رزمایش‌ها و افزایش وسعت نگاه در خصوص آنها با سهولت بیشتری امکان‌پذیر است. لذا این مقاله در سه بخش تنظیم و به رشته تحریر در آمده است. بخش اول به شناخت عمومی رزمایش‌ها و انواع آن می‌پردازد. در بخش دوم به رزمایش "محمد رسول الله" ارتش جمهوری اسلامی ایران اشاره خواهد شد. در نهایت نیز به پیامدهای برپایی رزمایش یاد شده اشاره خواهد شد.
الف- شناخت عمومی رزمایش‌ها
رزمایش چیست؟
واژه رزمایش از ترکیب دو واژه رزم و آزمایش به وجود آمده است[2] و به معنای «جابه‌جایی راهبردی نیروهای مسلح، تمرین گستردۀ نیروهای مسلح به‌طور جداگانه یا همراه با هم» است.
در واقع رزمایش نظامی، نوعی تمرینی نظامی است که شرایط جنگی در آن شبیه سازی شده و هدف از آن آزمایش روش‌ها و ترفندهای نظامی است. در رزمایش شیوه‌های موثر هماهنگی و ساماندهی نیروها جهت رزم واقعی مورد آزمایش قرار گرفته و تمرین می‌شود. به بیانی دیگر رزمایش نظامی، تمرین رزمی به منظور ارتقاء توان دفاعی است که در آن نیروها و تجهیزات در یک منطقه یا مناطق مختلف بر اساس رزم‌نامه {سناریو}از پیش تعریف شده آرایش نظامی به خود می‌گیرند. مراحل اجرای هر رزمایشی به این صورت است که ابتدا سناریوی رزمایش توسط طراحان رزمایش به رشته تحریر درآمده و بر اساس آن دستورالعمل رزمایش احصاء می‌شود. پس از ابلاغ دستورالعمل رزمایش به یگان‌های شرکت کننده، به صورت آزمایشی رزمایش بر روی نقشه اجرا می‌شود. تمرین پاسگاه فرماندهی مرحله دیگری پیش از اجرای رزمایش محسوب می‌شود. اجرای میدانی رزمایش آخرین مرحله محسوب می‌شود.
رزمایش‌ها در کشورهای مختلف با اهداف گوناگونی انجام می‌شوند. تقریباً برخی از اهداف در تمام رزمایش‌ها مشترکند. این اهداف مشترک عبارتند از: ارتقاء سطح آموزش منابع انسانی و تطبیق شرایط آموزش با نبرد واقعی، شناخت نقاط قوت و ضعف و ارزیابی توان رزمی، به کارگیری راهکنش‌ها، فناوری‌های نوین و ارزیابی میزان اثربخشی آنها، اعمال تبلیغات دفاعی و نمایش قدرت و اقتدار نظامی با هدف بازدارندگی منطقه‌ای و جهانی و...
یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در یک عملیات نظامی، تمرین و کسب تجربه لازم برای ارتقاء توان رزم است. این تمرینات باتوجه به نوع تهدیدات برنامه‌ریزی می‌شود. با توجه به اینکه کشورمان توسط تهدیدات کلاسیک و تهدیدات نامتقارن، تهدیدات منطقه‌ای و تهدیدات فرامنطقه‌ای تهدید می‌شود، لذا کسب آمادگی جهت مقابله با تمام انواع تهدیدات یاد شده ضروری است.
انجام رزمایش‌های مختلف در سطوح متفاوت، ضمن تقویت این آمادگی، امکان ارزیابی نقاط قوت و ضعف یگان‌ها، میزان کارایی تجهیزات و نیروهای انسانی، چگونگی عملکرد فرماندهان عمده و کارایی طرح‌ها و دستورالعمل‌ها را فراهم می‌سازد. فرماندهان می‌توانند با تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از رزمایش، در خصوص رفع اشکالات، بازنگری طرح‌ها و دستورالعمل‌های عملیاتی و بهبود شیوه‌های اجرایی و مدیریتی در ارتش اقدام کنند. همچنین نمایش اقتدار و صلابت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در اقصی نقاط کشور از طریق رزمایش‌های گسترده و مشترک، افزون بر افزایش اقتدار ملی و قدرت بازدارندگی موجب می‌شود که قدرت‌های سلطه جو و نیروهای فرامنطقه‌ای فکر تهاجم و تجاوز به این مرز و بوم را از اذهان خود دور سازند[6].
اجرای صحیح یک رزمایش با محاسبات پیچیده و علمی امکان‌پذیر است. زیرا در صورت عدم وجود پیش‌بینی‌های لازم و عدم به کارگیری صحیح جنگ‌افزارها و نفرات، نتایج معکوس بوده و احتمال وجود تلفات غیر قابل جبران متصور است.
ب- رزمایش مشترک محمد رسول الله (ص)
منطبق بر سخنان و مصاحبه‌های فرمانده رزمایش همچنین فرماندهان و مسئولین نیروهای نظامی شرکت کننده در رزمایش:
این رزمایش به نام حضرت محمد(ص) رسول الله نامگذاری شد و مرحله اصلی آن ازچهارم دی ماه 1393 آغاز و در روز 10 دی با رژه یگان های زیرسطحی، سطحی و هوایی به پایان رسید.
رزمایش در منطقه‌ای به وسعت دو میلیون و 200 کلیومتر مربع (850 هزار مایل مربع) که در دریا از مدار 10 درجه از شمال اقیانوس هند تا شرق تنگه هرمز و در بخش زمینی بخش اعظمی از استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان است برپا شد.
در این رزمایش یگان‌های مختلف زمینی، دریایی و پایگاه‌های نیروی دریایی سپاه و یگان های احتیاط بسیج استان سیستان و بلوچستان حضور داشتند.
متخصصان وزارت دفاع نیز جهت بررسی های سامانه‌هایی که در ساخت آن نقش داشته اند در این رزمایش حضور یافتند.
در این رزمایش تاکتیک‌های نوین و عملیات‌های مشترک منطبق برتهدید، با در نظر گرفتن پشتوانه ولایت مداری، شهادت طلبی و تقویت مفهوم انتظار در ارتش جمهوری اسلامی ایران، تمرین شد. برابر تدابیر تبلیغات دفاعی رزمایش، در این رزمایش آنچه که مانع پخش ندارد توسط رسانه‌ها پخش و بقیه در سوابق موجود باقی مانده و زمانی که مانع پخش آن برطرف شد پخش خواهد شد.
نکته جدید در این رزمایش این است که به منظور انتقال هرچه کامل‌تر و واقعی‌تر تجربه به افسران جوان‌تر، در کنار هر قرارگاه نیروهای جوانی نیز حضور داشتند.
مشترک بودن رزمایش و اقدام ارتش با سه نیرو و قرارگاه پدافند هوایی به عنوان یک مشت واحد، گستردگی و وسعت منطقه رزمایش، حضور در دریا تا مدار 10 درجه، تحکیم پیوندهای ارتش و مردم برای دفاع همه جانبه و گسترده از کشور، انطباق عملیات با تهدیدات پیش‌بینی شده، تشکیل قرارگاه‌ها و رده‌های جوانان، ارزیابی کفایت طرح‌های پیش‌بینی شده برای مقابله با تهدیدات، ارتقای توان رزمی یگان‌ها، تمرین اقدامات فرماندهی مشترک و بررسی نحوه عملکرد یگان‌های حاضر در رزمایش، شناسایی نقاط قوت و ضعف‌های تاکتیکی و آزمایش سامانه‌ها و تجهیزات و انتقال تجربه به جوانان از جمله ویژگی‌های این رزمایش بود.
این رزمایش بر اساس تهدیدات واقعی توسط قرارگاه ذوالفقار ارتش طرح‌ریزی و هدایت شد و یگان‌ها و تجهیزات به صورت واقعی وارد عمل شدند. یگان‌های مختلف نیز توسط فرماندهان نیروهای مربوطه در منطقه فرماندهی شدند.
از جمله اهداف این رزمایش، ارزیابی کفایت طرح‌های پیش بینی شده، ارتقای توان رزمی، تمرین اقدامات فرماندهی مشترک و ستادی، بررسی و نحوه‌ی عملکرد یگان‌های حاضر در رزمایش، شناسایی قوت و ضعف‌های تاکتیک‌ها، آزمایش سامانه‌ها و تجهیزات و سلاح‌های جدید و انتقال واقعی‌تر تجربه به جوانان بود.
رزمایش محمد رسول (ص) حامل پیام صلح و دوستی بود. امیر سرتیپ موسوی فرمانده رزمایش در این خصوص اعلام کرد: « ما بارها اعلام کردیم که آرامش و امنیت در منطقه با کمک کشورهای منطقه امکان پذیر است. ما با حضور بیگانگان در منطقه مخالفیم به همین دلیل شعار رزمایش را هم " نمایش اقتدار، صلح و دوستی پایدار در سایه‌ی وحدت اسلامی و منطقه‌ای " انتخاب کرده‌ایم.»
قرارگاه پدافند هوایی در وسعت ۱۳۳هزار کیلومتر مربع زمینی و ۱۶۲هزار کیلومتر مربع هوایی در رزمایش شرکت داشت و با همکاری پدافند هوایی سپاه، اقدام کرد.
دراین رزمایش ۳هزار نفر به صورت مستقیم از طرف پدافند هوایی درگیر و ۱۰هزار نفر نیز اقدامات پشتیبانی را انجام دادند.
در طول رزمایش و نظر به استفاده از تجهیزات مختلف و موشک‌های هوا به هوا، زمین به هوا، و هوا به زمین در آن، قرارگاه پدافند هوایی ارتش مسئولیت حفظ امنیت پروازهای عبوری از آسمان کشورمان را بر عهده داشت.
تمام پروازهای فرامنطقه‌ای در زمان رزمایش رصد می شد، پیش بینی می‌شود که در این رزمایش نیز همچون گذشته هواپیماهای جاسوسی و پهن پیکر و… از منطقه F.I.R ایران دور شدند.
بیش از 9 نوع هواپیمای شکاری، شکاری بمب افکن به پرواز در آمد تا تسلط بر آسمان ایران اسلامی را به رخ دشمنان بکشانند. در این رزمایش هواپیمای نیروی هوایی نقش نیروهای تهاجمی را نیز به عهده داشتند تا پدافند هوایی آنها را شناسایی کند.
سامانه های بخش های کشف و شناسایی و هم ردگیری و انهدام مورد محک قرار گرفت. سامانه های "VHF" ،"UHF" و "HF"پدافند هوایی در منطقه مستقر بودند تا در فضای جنگ الکترونیک برنده میدان باشیم.
پ- پیامدهای برپایی رزمایش مشترک محمد رسول‌الله(ص)
رزمایش به خودی خود یک پدیده چند بعدی نظامی، سیاسی، اقتصادی و حتی اجتماعی است که در تمام موارد معنونه تأثیرپذیر و تأثیرگزار است. رزمایش‌ها بر جامعه تأثیرگزارند و از جامعه تأثیرپذیر.
در این قسمت به برخی پیامدهای مثبت برپایی رزمایش‌های ارتش در سطح جامعه و حتی در درون ارتش اشاره خوهد شد:
تأثیر رزمایش در افزایش سرمایه اجتماعی
پیش از این اشاره شد که رزمایش‌ها دارای پیامدهای مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی در سطح جامعه هستند. نوع تسلیحات مورد استفاده در رزمایش، سطح روحیه نفرات شرکت کننده در رزمایش، میزان موفقیت در دستیابی به اهداف از پیش تعین شده طراحان رزمایش و نوع انعکاس رزمایش در رسانه‌ها بر روحیه مردم تأثیرگزار است. بخشی از میزان اعتماد مردم به نیروهای نظامی و انتظامی به کارآمدی این نیروهامربوط می‌شود. کارآمدی نیروهای نظامی در جنگ‌ها مشخص می‌شود. در شرایط عدم درگیری واقعی، رزمایش‌ها نشان دهنده میزان کارآمدی نیروهای نظامی هستند. اعتماد به نیروهای نظامی در افزایش انسجام، همبستگی و مشارکت مردم در روند دفاع همه جانبه تأثیرگزار خواهد بود. در واقع همانگونه که جامعه‌شناسان اشاره می‌کنند، اعتماد، مشارکت و همبستگی از زیرمولفه‌های سرمایه اجتماعی محسوب می‌شوند.
در واقع ایجاد امنیت به عنوان یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان موجب اطمینان به امنیت آفرینان می‌شود.
«امنیت براساس تئوری های جامعه شناسان و روان شناسان معروف در هرم نیازها جزء اولین نیازهای اساسی است یعنی بعد از نیازهای فیزیولوژیکی نیاز به امنیت است که در صدر قرار دارد. وقتی امنیت در جامعه نباشد، رفاه، توسعه، پیشرفت و پویش نخواهد بود. از سویی تأمین و حس امنیت مهم ترین عامل به وجود آورنده سرمایه اجتماعی در جامعه است.»
پاتنام سرمایه اجتماعی را «مجموعه‌ای از مفاهیمی مانند: اعتماد ، هنجارها و شبکه‌ها می‌داند که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع می‌شود ... او سرمایه اجتماعی را به عنوان وسیله ای برای رسیدن به توسعه سیاسی و اجتماعی، در نظام‌های مختلف سیاسی می‌دانست و تأکید عمده وی بر مفهوم اعتماد بود.»
از سویی «سرمایه اجتماعی، پتانسیل نهفته در روابط بین و میان افراد (و گروه‌های) یک جامعه است که باعث انجام امورات آنها می‌شود.»
سرمایه اجتماعی آن‌گونه که از اسم آن پیداست، به مشارکت اجتماعی و همبستگی بیشتر ملی کمک می‌کند. بر این اساس هم‌اکنون اندیشمندان علوم انسانی بر اهمیت این نوع سرمایه در حفظ انسجام اجتماعی تأکید دارند.
در واقع رزمایش‌ها تحکیم کننده میزان سرمایه اجتماعی در جامعه هستند. البته نباید فراموش کرد که عزت نفس مردم جامعه‌ای که دارای نیروی نظامی کارآمد هستند بیش از سایر اقوام وملل است.
رزمایش و خودکفایی
در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی مفهوم خودکفایی جایگاه خاصی در دکترین نظامی کشورمان نداشت. حضور مستشاران غربی و انعقادپیمان‌های نظامی مختلف بین ایران و سایر کشورها منجر به عدم وجود احساس نیاز به خودکفایی شده بود. این عدم نیاز به خودکفایی منجر به احساس نیاز به ابرقدرتها در کشور شد. در واقع نیاز دائمی به مستشاران و متخصصان خارجی نوعی هژمونی و برتری طلبی در آنها نسبت به نیروهای ایرانی به وجود آورده بود. آنها نیروهای نظامی ایران را با تحقیر می‌نگریستند. این مسئله در خاطرات برخی از نظامیان و حتی فرماندهان نظامی قابل مشاهده داست.
انقلاب اسلامی تحولی بنیادین در در نوع روابط ایران وسایر کشورها پدید آورد. کشورهایی که تا پیش از انقلاب اسلامی، ایران را مستعمره خود می‌دانستند و منافع کلان از فروش تسلیحات نصیب خود می‌کردند، به دشمنی با ایران پرداختند. تحریم یکی از دهها توطئه غرب و شرق علیه ایران اسلامی بود. مدتی پس از شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، فرماندهان با نا امیدی به ذخایر جنگی می‌نگریستند. رهبر معظم انقلاب اسلامی که در ابتدای جنگ معاون شهید چمران و عضو شورای عالی دفاع بود، با تدبیر حکیمانه‌ای سخن از خودکفایی در نیروهای مسلح به میان آوردند. در لبیک به این تدبیر راه‌گشا، نیروی هوایی و پدافند هوایی تقریباً به طور همزمان جهاد خودکفایی را راه‌اندازی کردند. نیروهای زمینی و دریایی نیز جهاد خودکفایی را راه‌اندازی کردند. بسیاری از محصولات ساخته شده در داخل و با محوریت جهادخودکفایی در جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار گرفت و موفقیت‌های چشمگیری نصیب ارتش جمهوری اسلامی ایران شد.
در سال‌های پس از جنگ، میزان کارآمدی جنگ‌افزارهای طراحی و ساخته شده در جهاد خودکفایی ارتش و یگان های زیرمجموعه در رزمایش‌ها مورد آزمون قرار گرفت. در واقع برپایی هر رزمایش به معنای آزمودن جنگ‌افزاری جدید و ارتقاء سطح کیفی سازمان رزم وتجهیزات ارتش است.
در بسیاری از مواقع تجهیزات ساخت داخل کشور در مقایسه با تجهیزات خارجی، دارای قدرت آتش بیشتر، تعمیر و نگهداری آسان‌تر، هزینه کمتر، سرعت عمل بیشتر و... است.
رزمایش و آموزش
آموزش در جنگ‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. آموزش، پایه و اساس اجرای هر عملیات است و در صورت فقدان آن اجرای طرح‌های عملیاتی با موفقیت همراه نخواهد بود[12].
اهمیت آموزش در نیروهای نظامی از این جمله کاملاً قابل لمس است که: « هر قطره عرقی که در زمان آموزش ریخته شود، از ریخته شدن قطرات خون در میدان نبرد جلوگیری می‌کند». کارآمدی نیروهای نظامی صرفاً با تجهیزات شناخته نمی‌شود. بلکه عوامل دیگری نیز موثر است. عواملی همچون سطح آموزش نفرات کاربر تجهیزات.
«در دنیای امروز برای افزایش توان فرد و بهره‌وری سازمان، لازم است اطلاعات و دانش افراد به روز شود و این مهم، تنها با آموزش مستمر و مداوم، ممکن خواهد بود. وجود انگیزه و روحیه در کار، رضایت شغلی، افزایش کارایی، توان حرفه‌ای، هماهنگی کارکنان با هدف‌های سازمان و استفاده صحیح از منابع، نمونه‌هایی از آثار وجود نظام آموزش کارآمد و موثر است.»[13]
آموزش مناسب کارکنان نظامی منجر به افزایش روحیه و شجاعت در نبرد می‌شود.
در رزمایش‌ها کارکنان جوان در کنار فرماندهان باتجربه قرار می‌گیرند تا تجربه جنگ به جوانان منتقل شود. اعمال مدیرت دانش به جوانان یکی از اهداف هر رزمایشی به حساب می‌شود.
دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش و دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش از جمله شرکت کنندگاه در این رزمایش محسوب می‌شوند.
رزمایش و بازدارندگی دفاعی
بازدارندگی دفاعی متکی بر عواملی است که هزینه غلبه دشمن بر کشور مورد تهاجم را بالا می‌برد. بالاترین حد بازدارندگی دفاعی زمانی معنا می‌یابد که هزینه تهاجم دشمن آن‌قدر بالا باشد که دشمن از تهاجم منصرف شود.
در کشور ما عوامل مختلفی به عنوان مولفه ایجاد بازدارندگی دفاعی شناخته می‌شود. از حضور و مشارکت مردم در انتخابات تا میزان آمادگی نیروهای نظامی و انتظامی عوامل مهم بازدارندگی دفاعی محسوب می‌شوند. رزمایش‌ها نشان دهنده میزان آمادگی نیروهای مسلح هستند. در واقع رزمایش‌ها دارای پیامد بازدارندگی برای کشور محسوب می‌شود.
رزمایش و اقتدار نظام مقدس جمهوری اسلامی
رزمایش های انجام شده در جمهوری اسلامی ایران حاوی جلوه های ارزشمند ولایت‌مداری، شهادت طلبی و پایبندی به مفهوم انتظار است. این عناصر مولفه‌های اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران در جهان است. پیامد های وجود این عناصر در نیروهای مسلح ارتقاء دائم توان رزم است.
در طول سال‌های اخیر در زمان برپایی رزمایش‌ها، نیروهای بیگانه حاضر در منطقه از محیط رزمایش فاصله گرفته تا گرفتار سیلی آهنین ارتش جمهوری اسلامی ایران نشوند. برابر اسناد و مدارک موجود، هواپیماهای بیگانه در پی اخطار سایتهای رادار پدافند هوایی از مرز فاصله گرفته تا در کمند پدافند هوایی ایران اسلامی گرفتار نشوند.
رزمایش و دفاع دانش بنیان
ارتش تقریباً در همه‌ی کشورهای دنیا یک سازمان تجهیزات محور محسوب می‌شود. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نیز چنین مسئله‌ای حاکم بود و جنگ‌افزارها نقش اصلی را در سازمان‌های نظامی کشورمان ایفا می‌کردند. با توجه به تأمین تجهیزات نظامی توسط بیگانگان، در واقع امنیت کشور در دست بیگانگان بود. با پیروزی انقلاب اسلامی و حاکمیت اراده مردم بر سرنوشت خودشان، نیروهای نظامی ایران اسلامی دچار تغییرات مختلف شدند. تأکید بر کرامت انسانی به عنوان اصلی مهم در یک ارتش مکتبی مورد توجه قرار گرفت.
با توجه به تغییر جنس تهدید ( از کلاسیک به نا متقارن ) شیوه های رزم نیز دچار تغییر شد. در واقع علاوه بر تغییر دکترین، تاکتیک ها و حتی تکنیک های رزم و شیوه بهره گیری از تجهیزات نیز تغییر کرد.
در جنگ نامتقارن؛ انسان، محور نتیجه‌گیری محسوب می‌شود زیرا در این جنگ، ابداعات و ابتکارات در کنار انگیزههای غیر مادی منجر به کسب موفقیت می‌شود.
انسان به عنوان صاحب انگیزه و خالق ابداع و ابتکار محوریت خود در جنگ نا متقارن را به اثبات رسانده است. نمونه‌هایی از این ادعا در جنگ 33 روزه حزب ا... و رژیم صهیونیستی و یا حتی در جنگ‌های کوچک‌تر نظیر درگیری مبارزان سومالیایی و آمریکائی‌ها پیش از این مشاهده شده است.
از سوی دیگر آنچه که منجر به ابداع و ابتکار می شود ، علم (science) و دانش (knowledge) است.
دانش در سیر مراحل نه چندان ساده‌ای به علم و در نهایت به دانایی مبدل می شود. آنچه تسریع کننده دستیابی به علم و دانش می باشد انگیزه است.
تأکیدات فراوان در دستیابی به علم و دانش در دین اسلام منجر به وجود زیر ساخت مناسب از نظر اعتقادی و در ایران اسلامی در طی مسیر کسب علم و نهادینه کردن آن در نیروهای مسلح به ویژه ارتش شده است.
بهره‌گیری از توان علمی دانشگاه‌ها و تجربیات صتعتی صاحبان صنایع منجر به بروز رشد در فرآیند تعمیر و نگهداری ، ساخت و حتی بهره گیری از تجهیرات ارتش شده است. تجربیات به دست آمده در سال‌های دفاع مقدس نیز در چرخه مدیریت دانش قرارگرفت تا در 3 ضلعی توان افزای ارتش (مدیریت دانش، تقویت انگیزه معنوی، دست یابی به علم و دانش) منجر به کسب نتایجی همچون: بروز ابداع و ابتکار، افزایش اعتماد به نفس و ... و در نهایت ارتقاء توان رزمی خواهد شد.
این رزمایش فرصتی برای برای دستیابی به دفاع دانش بنیان و تثبیت آن در ارتش و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است.
منابع: